สำหรับใครหลายๆ คนที่เคยเจอปัญหาเรื่อง Excel ในที่ทำงานแล้วรู้สึกปวดหัวจนอยากจะปาคีย์บอร์ดทิ้งเลยก็มี 😤 ผมเข้าใจความรู้สึกนั้นดี มันช่างท้าทายและน่าหงุดหงิดซะเหลือเกิน!
แต่นี่ อย่าเพิ่งยกธงขาวยอมแพ้ไปนะครับ วันนี้ผมมีเคล็ดลับเด็ดๆ ที่จะพาทุกคนไปไขคำตอบให้เจอ พร้อมทั้งเสริมทักษะ Excel ไปในตัว ถึงจะอาจจะต้องเหนื่อยหน่อย แต่รับรองว่าสนุกและคุ้มค่าแน่นอน งั้นอย่ารอช้า ไปดูกันเลยดีกว่าว่ามีขั้นตอนอะไรบ้าง จะได้ออกตามล่าสูตรสำเร็จกันได้อย่างไว้ใจได้เลยครับ!
หลักการที่ผมอยากจะแนะนำ สำหรับคนที่อยากเก่งขึ้นจริงๆ เวลาคุณติดปัญหาใน Excel ให้ทำตามขั้นตอนนี้ครับ ทำไล่ไปจากบนลงล่าง ถ้าสำเร็จก็จบได้เลย ถ้าไม่สำเร็จค่อยทำขั้นตอนถัดไป (แต่ถ้าแค่อยากให้งานจบๆ ไป ก็แล้วแต่จะเลือกใช้ละกันครับ)
สารบัญ
Step1 : พยายามด้วยตัวเองก่อน
ใช่ครับ ก่อนจะไปถามใคร เรามาลองพยายามแก้ปัญหาด้วยความรู้ที่มีอยู่ก่อน เช็คว่าคุณมีความรู้พื้นฐานพอแล้วหรือยัง? ถ้าความรู้พื้นฐานยังไม่ดีพอ เวลามีคนตอบอะไร คุณก็อาจจะไม่ค่อยเข้าใจที่เค้าตอบอยู่ดี เช่น
- ความแตกต่างระหว่าง Content กับ Format คืออะไร? การปัดทศนิยมมีปัดที่ Format กับปัดจริงๆ ด้วยสูตร
- สิ่งที่เรามองเห็นอาจไม่ใช่ค่าที่แท้จริงก็ได้ เวลาสูตรคำนวณจะเอาค่าที่แท้จริงเท่านั้น
- วันที่ กับ เวลา จริงๆ มัน คือเลข 4 หมื่นกว่า ที่เปลี่ยน Format ไป แล้วกรอกยังไงให้ถูก?
- ประเภทข้อมูลใน Excel มี Number, Text, Logic, Error แต่ละตัวมีธรรมชาติยังไง?
- การแปลงข้อมูลจาก Number เป็น Text จาก Text เป็น Number ทำยังไง?
- ฟังก์ชันสรุปข้อมูลพื้นฐาน เช่น SUM, COUNT, AVERAGE, MAX, MIN จะคำนวณจากตัวเลขเท่านั้น
- การใช้ & เชื่อม หรือใช้ฟังก์ชันสกัดข้อมูลจากข้อความ เช่น LEFT, MID, RIGHT จะได้ผลลัพธ์เป็น Text
พวกนี้คือ “พื้นฐาน” ที่สำคัญมากๆ ที่คุณต้องเข้าใจก่อน ไม่งั้นก็จะพัฒนาพลิกแพลงต่อไม่ได้ซักที เวลาเจอปัญหาที่ไม่เหมือนเดิมก็แก้ไม่ได้ แบบนี้ก็จะถามไปตลอด ซึ่งเสียเวลามาก
ถ้ารู้สึกว่าความรู้ยังไม่แน่นพอ ก็ไปศึกษาเพิ่มเติมได้ ตอนนี้มีทั้งคอร์สฟรีและเสียเงินให้เลือกเพียบ เช่น ใน Playlist Excel พื้นฐานในช่อง YouTube เทพเอ็กเซล ก็มีให้เรียนรู้ฟรีๆ เลย
ถ้าไม่สำเร็จ
ถ้าเราลองแล้วยังไม่สำเร็จ ก็อย่าลืมจดบันทึกไว้ว่าเราทำอะไรไปบ้าง และผลที่ได้เป็นอย่างไร เผื่อจะเป็นประโยชน์ในขั้นตอนต่อๆ ไป แล้วเราก็ค่อยไปต่อกันในขั้นถัดไป
Step2 : ถาม AI Chatbot
ปัจจุบันเรามีเทคโนโลยี AI Chatbot ที่มีองค์ความรู้ทั้ง Internet ถูกรวบรวมไว้ในหัวสมองของมันเรียบร้อยแล้ว แล้วทำไมเราจะไม่ใช้มันล่ะครับ?
ข้อดีของการถามผ่าน AI คือ เราถามได้ไม่อั้น จะถามซ้ำๆ ซากๆ กี่รอบก็ได้ ไม่เข้าใจก็ให้มันเปลี่ยนวิธีอธิบายใหม่ได้ จะเป็นภาษาไทยหรืออังกฤษก็สบาย เอาจนกว่าจะเข้าใจและได้คำตอบที่พอใจ
วิธีการถาม AI ควรจะบอกทั้งคำถาม และคำตอบที่ตัวเองต้องการ (เราไม่รู้วิธีการทำใน Excel แต่ควรรู้คำตอบที่ถูกต้อง) แล้วให้ AI แสดงวิธีทำออกมา
ซึ่งปัจจุบันมี AI Chatbot ดีๆ มากมาย (Chatbot ปัจจุบัน เก่งสูตร Excel และ Python พอสมควร แต่ถ้าเป็น M Code กับ DAX ยังไม่เก่งนะ)
- ChatGPT : https://chat.openai.com/
- Gemini : https://gemini.google.com/
- Claude : https://claude.ai/
- Copilot : https://copilot.microsoft.com/
ซึ่งตอนนี้ทางเทพ Excel มีการสร้าง AI Chatbot Thep Excel GPT ขึ้นมาช่วยตอบคำถาม Excel ให้แล้ว ลองไปใช้ดูได้เลย
ป.ล. มันคือ GPTs ซึ่งผม Customize ขึ้นมาโดยเฉพาะ ถ้ามี User ฟรี จะใช้ได้ในระดับนึงแล้วจะหมดโควต้า ถ้ามี User ChatGPT Plus จะใช้ได้เยอะกว่า
สิ่งที่เราควรทำคือลองเอาคำตอบที่ AI ตอบเราไปลองใช้จริง ว่าได้ผลรึเปล่า?
ถ้าใช้ไม่ได้ ก็ให้ Feedback โดยกลับมาบอก AI ด้วย มันจะได้เปลี่ยนคำตอบใหม่ให้ ถ้าเปลี่ยนคำตอบแล้วได้ก็จบ
Step 3 : ใช้ Search Engine อย่าง Google ก็ยังเป็นทางเลือกที่ดีมาก
หรือถ้าเรายังรู้สึกว่า อยากให้มี Reference ที่น่าเชื่อถือได้หน่อย ให้เรามาถามปัญหาใน Google กันดู เผื่อจะเจอคำตอบง่ายๆ เลยก็ได้
แต่ถ้าหาเท่าไหร่ก็ไม่เจอสักที ผมมีทริคเด็ดมาบอก นั่นคือ “Search ด้วยภาษาอังกฤษ” รับรองว่าโอกาสจะเจอคำตอบที่ต้องการนั้นสูงกว่าแน่นอน
ส่วนใครที่ภาษาอังกฤษยังไม่แข็งแรง ก็ไม่ต้องตกใจ มีตัวช่วยอย่าง Google Translate หรือ AI Chatbot คอยแปลภาษาให้เราฟรีๆ เลย เรียกได้ว่า กำแพงภาษาในยุคนี้มันไม่สูงอย่างที่เคยเป็นมาอีกต่อไปแล้ว
ผลลัพธ์เวลาเราหาด้วยภาษาอังกฤษจะเจอคำตอบเยอะกว่า และอธิบายดีกว่ามาก
ถ้าไม่สำเร็จ
แต่ถ้ายังไม่ Work ก็ให้ไปวิธีถัดไปได้ นั่นคือ การถามในกลุ่ม Community ต่างๆ นั่นเอง
Step4 : ถามใน Community คนใช้งาน Excel
อีกวิธีในการไขปริศนา Excel คือการไปซักถามเหล่าผู้รู้ใน Community ที่มีสายเลือด Excel อยู่ในกาย ไม่ว่าจะเป็น Forum , Facebook Group, Line Group
แต่ก่อนที่จะไปถามคนที่อยู่ใน Community เหล่านั้นผมขออนุญาตแนะนำแนวทางการถามคำถามที่ถูกต้อง เพื่อให้ได้คำตอบได้รวดเร็วที่สุด
แนวทางการถามคำถาม (แล้วคนอยากตอบ)
- ให้อ่านกฎ กติกา มารยาท ของแต่ละกลุ่มก่อนถามคำถาม (แล้วปฎิบัติตามนั้น)
- คนถาม จะต้องบอกได้ว่า ผลลัพธ์ที่ตัวเองอยากได้หน้าตาและคำตอบที่ถูกต้องเป็นอย่างไร? (แต่อาจยังไม่รู้วิธีทำ) ถ้าให้ดี ต้องสามารถคำนวณหรือทำ Manual ด้วยมือได้
- ถ้าคนถามเคยลองพยายามหาคำตอบแล้วทำไม่ได้ ให้บอกด้วยว่ามันขึ้นว่าอะไร ผิดยังไง
- มีรูปประกอบที่จะทำให้คนอ่านเข้าใจทั้งโจทย์ปัญหา และคำตอบที่อยากได้ด้วย รูปควรเห็นชื่อคอลัมน์และเลขแถวชัดเจน (ถ้าเป็น Data Model, Query ก็ควรจะเห็นรายละเอียดอื่นๆ ด้วยเช่น ภาพ Data Model, M Code โดยรวม)
- เงื่อนไข และสถานการณ์ต่างๆ ที่เป็นไปได้ (ที่เรากังวล) จะต้องบอกมาให้ครบ ไม่งั้นคนตอบจะตอบแค่เงื่อนไขถามที่อธิบายมา ก็จะเสียเวลาเพราะใช้ไม่ได้จริง
- ถ้าข้อมูลซับซ้อน ควรจะ Upload ไฟล์ประกอบ (ถ้าไม่อยากให้ข้อมูลความลับรั่วไหล ควรทำเป็น Mockup Data หรือ แทนที่ข้อมูล Sensitive เป็นอย่างอื่น เช่น xxxx )
- ที่สำคัญมากคือ บอกโปรแกรมและเวอร์ชั่นที่ใช้ด้วย เพราะ Excel version ใหม่มีสูตรและเครื่องมือใหม่ๆ ทำให้ทำงานง่ายขึ้น แต่ก็ใช้ใน Version เก่า ไม่ได้ คนตอบก็ไม่รู้จะตอบแบบไหนถ้าไม่บอก
กลุ่ม Facebook : Excel Super Fan
Link : https://www.facebook.com/groups/ExcelSuperFan/ (ตอนที่เขียนบทความ มี 71,000 คน++)
สำหรับ Facebook Group ที่ก่อนตั้งโดย Excel Wizard ซึ่งเป็นกลุ่มที่เต็มไปด้วยคนเก่งๆ มากมายที่คอยช่วยตอบคำถาม แล้วก็ตอบค่อนข้างเร็วเลย และคำตอบจะได้หลายคำตอบด้วย เพราะมีหลายคนมาช่วย Comment ตอบในคำถามเดียวกัน แถมมีแบบฝึกหัดลับสมองให้ทำตลอดเลย
โดยที่ตัวผมเอง ถ้าจังหวะพอดีเห็นคำถามที่อาจจะยังไม่มีคนตอบเท่าไหร่ ก็จะเข้าไปช่วยตอบคำถามในนี้ด้วยเช่นกันครับ
แต่ถ้าบริษัทไหน Block Facebook ก็คงต้องไปใช้ช่องทางถัดไป ก็คือ Line Openchat
Line Open Chat : ชมรมคนรัก Excel
Link : Line Open Chat ชมรมคนรัก Excel (ตอนที่เขียนบทความ มี 6300 คน++)
ถ้าอยากถามในลักษณะของการ Chat คุยใน Line ให้ลองถามที่นี่ เพราะในนั้นก็มีคนเก่งๆ มากมาย และมีคนถามตอบแทบจะตลอดเวลาเลย
โดยที่ตัวผมเอง ถ้าจังหวะพอดีเห็นคำถามที่อาจจะยังไม่มีคนตอบเท่าไหร่ ก็จะเข้าไปช่วยตอบคำถามในนี้ด้วยเช่นกันครับ
ถ้าบริษัทไหน Block Line อีก ก็ลองไป Website ถัดไปได้เลย
Web Forum : Snasui.com
Link : https://snasui.com/
เป็น Forum ของ สันติพงศ์ ณ สุย Excel MVP ของไทย ซึ่งเต็มไปด้วยบทความและ VDO เรื่องเทคนิคและการใช้สูตร Excel เจ๋งๆ และมีคนเก่งๆ คอยตอบคำถามอีกเพียบ
ตัวผมไม่ได้เข้าไปตอบในนี้ครับ แต่ก็มีคนเก่งๆ มาตอบเยอะเลย ไม่ต้องห่วง
Step5 : ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ แบบฟรีๆ
หากโชคดีได้เจอกูรูด้าน Excel ในที่ทำงาน หรือเป็นศิษย์ของอาจารย์สอนสูตรเด็ด ก็ลองกล้าๆ เข้าไปถามท่านเหล่านั้นโดยตรงผ่าน Direct Message ดู บางทีอาจได้คำตอบเฉียบขาดมาฟรีๆ โดยไม่ต้องเสียสตางค์สักบาทก็เป็นได้
ซึ่งในเมืองไทยก็มีหลายเพจ อาจารย์เก่งๆ หลายท่านอยู่มากมาย ลองดูใน Link ได้ ผมรวบรวมให้ละ
สำหรับเพจเทพเอ็กเซลนั้น ผมต้องขอออกตัวไว้ก่อนนะครับว่า ช่วงนี้ผมมีเวลาค่อนข้างจำกัดมากๆ เพราะมีงานสอนและงานโปรเจคต่างๆ ที่ต้องดูแลค่อนข้างเยอะ จนไม่สามารถตอบคำถามใน Inbox ได้เหมือนแต่ก่อนแล้ว ซึ่งต้องขอโทษทุกคนมา ณ ที่นี้ด้วยจริงๆ ครับ 🙏
แต่อย่างไรก็ตาม ผมก็ยังคงมุ่งมั่นที่จะส่งต่อความรู้ Excel ให้กับทุกคนเหมือนเดิม โดยตอนนี้จะโฟกัสไปที่การดูแลตอบคำถามและอัพเดทเทคนิคใหม่ๆ ให้กับนักเรียนที่เรียนคอร์สออนไลน์หรือเรียน In-House Training กับผมโดยตรงเป็นหลัก
ซึ่งหมายความว่า ต่อจากนี้ผมจะไม่สามารถตอบคำถามเรื่องปัญหา Excel ใน Inbox ให้กับคนทั่วไปแล้วนะครับ แต่ยังไงก็ไม่ต้องเป็นห่วง เพราะผมก็ยังคงไปช่วยตอบคำถามตาม Community ต่างๆ อยู่เรื่อยๆ เหมือนเดิม ทุกคนยังสามารถตามไปดูเทคนิคและแลกเปลี่ยนความรู้กันได้ที่นั่นนะครับ หรือเพื่อนๆ อาจใช้วิธี Comment ถามใน Post ที่เกี่ยวข้องกับเรื่องที่อยากรู้ก็ได้ครับ
ผมต้องขอขอบคุณทุกคนจริงๆ ที่ติดตามผลงานมาโดยตลอด และเรายังคงพูดคุยทักทายกันได้อยู่นะครับ ยังไงผมก็ยินดีให้คำแนะนำเรื่องภาพรวมแนวทางการเรียนรู้เสมอ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องคอร์สเรียนหรือหลักสูตรอบรมตามความเหมาะสม เพราะผมอยากเห็นทุกคนก้าวไปสู่ความเป็นเทพ Excel อย่างที่ตั้งใจไว้ให้ได้ครับ
ถ้าไม่สำเร็จ
ถ้าหมดปัญญาจริงๆ ก็คงต้องควักกระเป๋าจ้างผู้เชี่ยวชาญมาช่วยแก้ให้แล้ว แต่ผมเชื่อว่าก่อนถึงขั้นนั้น เพื่อนๆ ต้องผ่านด่านมาได้สักอันแน่นอน
Step6 : ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ แบบเสียค่าใช้จ่าย
หากเราพยายามทุกวิถีทางจนหมดปัญญาแล้ว ก็คงถึงคราวที่ต้องควักเงินในกระเป๋าจ้างผู้เชี่ยวชาญมาช่วยไขปัญหาให้ ซึ่งอาจมีทั้งแบบจ้างให้แก้เป็นครั้งคราว หรือแบบอบรมไปทำโปรเจ็คไปพร้อมกัน และเป็นไปได้สูงว่างานนั้นจะยากมากๆ ดังนั้นผู้เชี่ยวชาญก็อาจจะมีการคิดค่าใช้จ่ายในการรับปรึกษา หรือ รับทำงานนั้นๆด้วย
สำหรับตัวเทพเอ็กเซลเอง จะไม่มีการรับทำงานให้เฉยๆ เด็ดขาด แต่จะเป็นการสอนไปทำ Project ไปกับนักเรียน เพื่อให้นักเรียนมีความเข้าใจในงาน และสามารถแก้ไขได้เองเมื่อมีปัญหาใหม่เกิดขึ้นในอนาคต
ถ้าใครสนใจการทำ Project แบบนี้ก็สามารถติดต่อคุณเปิ้ลที่นี่ได้
สอบถามรายละเอียด/จองคิวการอบรม
หากบริษัทของคุณสนใจอบรมกับเทพเอ็กเซล (ทั้งแบบ In-house Onsite หรือ Virtual Online Training) สามารถสอบถามรายละเอียดการอบรม
สามารถติดต่อกับ คุณวริศรา (เปิ้ล) ผู้ช่วยของผมได้ที่
ติดต่อทาง Line Official Account
สรุป
และนี่ก็คือแนวทางในการคลี่คลายปัญหา Excel ที่มีสารพัดวิธีให้ลองสู้ดู สุดท้ายนี้ขอเป็นกำลังใจให้ทุกคนนะครับ อย่ายอมแพ้ต่ออุปสรรคเหล่านี้ง่ายๆ เพราะมันจะทำให้เราแกร่งขึ้น ยิ่งฝึกฝนไปเรื่อยๆ แล้วคุณจะก้าวสู่ระดับเทพ Excel จนคนอื่นก็จะเอาปัญหามาปรึกษาคุณบ้างอย่างแน่นอนครับ 😆
